Οι νέες τεχνολογίες και το μάθημα της Γεωγραφίας -το παράδειγμα του GPS-

Οι νέες τεχνολογίες και το μάθημα της Γεωγραφίας
το παράδειγμα του GPS

Του Γιώργου Τρούλη*

Από την αρχαιότητα έως σήμερα ο άνθρωπος προσπαθεί να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής του, βρίσκοντας τρόπους ή μέσα για να το πραγματώσει. Η όλη διαδικασία της εξέλιξης (σε όλα τα επίπεδα) είναι συνεχής και αέναη. Με την πάροδο των χρόνων η εξέλιξη της επιστήμης, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, μας προσέφερε τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα που γνωρίζουμε: από τη λάμπα, το αυτοκίνητο, το ψυγείο μέχρι την τηλεόραση, τον υπολογιστή, το ipod, το διαδίκτυο, το GPS, τις ταινίες 3D κ.α.. Οι νέες τεχνολογίες έχουν ενταχθεί τόσο πολύ στη ζωή μας, ώστε έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας -σε πολλές περιπτώσεις τη ρυθμίζουν και την καθορίζουν- και της ζωής μας.

Τι γίνεται όμως με τα νέα τεχνολογικά μέσα στο χώρο της εκπαίδευσης; Ποιος ο ρόλος τους και η θέση τους; Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και σύνθετη και βρίσκεται σε διαρκή συζήτηση στους εκπαιδευτικούς κόλπους. Αυτό όμως στο οποίο μπορούμε να αναφερθούμε είναι η χρήση των νέων τεχνολογικών μέσων στη διδασκαλία. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να εντάξει στη διδακτική πράξη τα νέα τεχνολογικά μέσα, με σκοπό να τραβήξει και να επικεντρώσει την προσοχή των μαθητών, ανάλογα με τους εκπαιδευτικούς του στόχους. Έτσι το μάθημα γίνεται σύγχρονο, ενδιαφέρον και περισσότερο αποδοτικό, αφού ο εκπαιδευτικός μιλάει με τη «γλώσσα» της εποχής στους μαθητές του.
Παράδειγμα των παραπάνω είναι η χρήση του GPS στο μάθημα της Γεωγραφίας (και όχι μόνο). Ανάλογα με το διδακτικό αντικείμενο και τη διδακτική προσέγγιση (διαθεματική, ομαδοσυνεργατική, project κ.λ.π.) ο εκπαιδευτικός μπορεί να κάνει χρήση του GPS καθώς και οποιουδήποτε άλλου τεχνολογικού μέσου.
Πώς μπορεί να ενταχθεί το GPS στη διδακτική πράξη; Μπορεί να ενταχθεί ως εποπτικό μέσο για τη διδασκαλία των γεωγραφικών συντεταγμένων (γεωγραφικό μήκος και πλάτος), την έννοια του υψόμετρου καθώς και την αποτύπωση μιας περιοχής σε ένα χάρτη (μορφολογία) κ.α. Φανταστείτε το παιδί μιας τάξης που χρησιμοποιεί, αντί για τον έντυπο χάρτη, το GPS για να εντοπίσει τις συντεταγμένες του σχολείου του και της γειτονιάς του ή ακόμα να βρει το υψόμετρο, στο οποίο βρίσκεται το ίδιο και η περιοχή του. Ο ενθουσιασμός των παιδιών και η προσήλωσή τους στο μάθημα θεωρείται δεδομένη.

Ο προβληματισμός όμως ξεκινά, όταν τα παιδιά κάνουν εύλογα ερωτήματα όπως: Τι είναι οι γεωγραφικές συντεταγμένες και πώς τις βρίσκει το GPS; Σε αυτή την περιοχή υπάρχουν δύο χωριά με το ίδιο όνομα, πώς ξέρει το GPS ποιο ψάχνω να βρω; Γιατί δε μας λέει το GPS πώς ήταν κάποτε η περιοχή μας; κ.α. Τα ερωτήματα αυτά έχουν να κάνουν με την κατανόηση γεωγραφικών εννοιών και τις πρακτικές δυσκολίες τις οποίες, δυστυχώς, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το GPS και οποιοδήποτε άλλο τεχνολογικό μέσο.

Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να ενταχθούν στη διδασκαλία, όχι ως πανάκεια αλλά ως μέσα διδασκαλίας. Ας αναλογιστούμε, εάν το μάθημα της Γεωγραφίας θα μπορούσε να καταργηθεί και να υποκατασταθεί από το GPS ή από οποιοδήποτε άλλο τεχνολογικό μέσο ή, σε επίπεδο τάξης, από ένα μάθημα τεχνολογίας. Η απάντηση είναι προφανής. Μπορεί να μας ακούγεται περίεργο, όμως ήδη στην Ιταλία σχεδιάζεται η κατάργηση του μαθήματος της Γεωγραφίας και η αντικατάστασή του από μάθημα τεχνολογίας. Αυτό που οφείλουμε να επισημάνουμε σε μια τέτοιου είδους ενέργεια είναι, ότι το μάθημα της Γεωγραφίας δεν εστιάζεται στην εμπέδωση μόνο των βασικών γεωγραφικών γνώσεων αλλά στο να καταστήσει ικανούς τους μαθητές να ερμηνεύουν τα φαινόμενα και τις διαδικασίες με γεωγραφικό περιεχόμενο και να προτείνουν λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα. Να αναπτύξουν δηλαδή κριτική σκέψη. Το GPS, σήμερα, δεν προσφέρει απαντήσεις στα σύγχρονα οικολογικά προβλήματα μιας περιοχής, ούτε μπορεί να καλλιεργήσει οικολογική συνείδηση στους μαθητές. Πόσο μάλλον να αντικαταστήσει το μάθημα της Γεωγραφίας. Η ερμηνεία των φαινομένων, που προάγεται μέσω του μαθήματος της Γεωγραφίας και άλλων μαθημάτων, είναι κάτι πέρα και πάνω από κάθε τεχνολογικό μέσο. Είναι μια διανοητική διαδικασία.

*Ο Γιώργος Τρούλης είναι Δάσκαλος στο 6ο Δ.Σ. Ρεθύμνου
MSc στις Επιστήμες της Αγωγής
(Δημοσίευση στα Ρεθεμνιώτικα Νέα, 23/02/2010)

Unless otherwise stated, the content of this page is licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 License